Сууну пайдалануу боюнча мыйзам чындап иштебей калган
Өзбекстан үчүн суунун жетишсиздиги өтө актуалдуу маселе. Өлкөнүн бир катар аймактарында, өзгөчө Каракалпакстанда байкалган суу ресурстарынын жетишсиздиги социалдык жана экологиялык кризиске алып келиши мүмкүн. Бул тууралуу өзбекстандык «Махалла» басылмасынын макаласында айтылат.
Бириккен Улуттар Уюмунун Азык-түлүк жана айыл чарба уюмунун эксперттеринин айтымында, Өзбекстанда сууну пайдалануу өткөн жылы өтө оор чекке жеткен. Эксперттер суу ресурстарына болгон басымдын деңгээлин өлчөп, сууну алуунун анын запасына пайыздык катышын көрсөткөндөн кийин ушундай тыянакка келишти: республикада пайдаланылган суунун көлөмү жалпы суу запастарынын 169% түзөт.
Дал ушул Өзбекстандын айыл чарба тармагы суунун жетишсиздигин абдан жакшы билет. Анын өкүлдөрү республиканын Суу чарба министерствосу жургузуп жаткан чаралар натыйжасыз болуп жаткандыгын, дотацияны караган мамлекеттик программаларды катаалдаштыруу журуп жаткандыгын айтышат.
Ошол эле учурда суу чарба министри Шавкат Хамраев алардын айтымында, чындыкка дал келбеген сандарды гана баяндайт. Ошондой эле сууну пайдалануу боюнча мыйзам чындап иштебей калганына нааразы.
Айта кетсек, 2020-жылдын ноябрында Шавкат Хамраев буга чейин Өзбекстандын президенти тарабынан республикадагы ирригация жана мелиорациянын абалы боюнча сынга алынган. Натыйжасыз суу чарба жетекчилерин иштен алып, «иштеген адамдарды» дайындоо боюнча тапшырма берилди.
Министр ошондой эле ага ишенип берилген бөлүмдөгү коррупциялык тобокелчиликтерге көз жумду. 2020-жылдын 1-майында Сардоба суу сактагычынын дамбасы жарылып, анын кесепетинен Сырдарыя облусунда Өзбекстандын жана коңшу Казакстандын бир топ аймактарын суу каптаган. Расмий маалыматтар боюнча, Өзбекстандын Сардоба, Мирзаабад жана Акалтын аймактарында 2570 жеке жана 76 көп кабаттуу үй талкаланган.
Өткөн жылдын май айында Жогорку Соттун Кылмыш иштери боюнча соттук коллегиясы бул чуулгандуу иш боюнча айыпталуучу 17 адамга карата өкүм чыгарган. Сот ошондой эле уурдоо жана коротуу жолу менен келтирилген зыянды соттолуучулардан өндүрүп алуу чараларын белгиледи. Алтоо соттолуучуга реалдуу шарттарды, бирөө – эркиндигин чектөө, калганы – айып пул жана белгилүү бир укуктан ажыратуу жазасын алышкан.
Көптөгөн эксперттердин пикири боюнча, сууну салттуу пайдаланууну өндүрүшкө жөндөмдүүлүк жана инновацияларды колдонуу багытында, БАЭ, Израил жана башка өнүккөн өлкөлөрдүн тажрыйбасын өзгөртүүгө жөндөмдүү жаш реформаторлорду негизги кызматтарга дайындоо маселесин кароонун мезгили келди.
